Łeba nad morzem oraz inne miejscowości

Czas narodzin dynastii

10 sierpnia 2011r.

Pochodzenie książąt pomorskich, którzy przez blisko pół tysiąca lat władali na Pomorzu Zachodnim nie jest dotychczas należycie wyjaśnione. Autorem pierwszego zarysu genealogicznego tej dynastii jest bliżej nieznany mnich, Angelus de Star-gardia — który schlebiając aspiracjom swego księcia, Barnima III (ur. 1300, zm. 24 Viii 1368) - protoplastę rodu widzi - bez żadnych podstaw w... Attyli. Według hipotezy prof. S. Zakrzewskiego — władca Polski, Mieszko I miał powierzyć rządy na Pomorzu Zachodnim swemu synowi z drugiej żony Ody - Świętopełkowi. Świętopełk (zm. po roku 1000) był ojcem Dytryka — lub Teodoryka czyli Bogusława - i stał się protoplastą dynastii książąt Pomorza Zachodniego, panującej tam do 1637 r. Synem Dytryka, wnukiem Dolsko — wiejski kościół granitowy z 2. potowy XIII w. (fundacja he. Barnima I) Świętopełka, prawnukiem Mieszka I byt Ziemiomyst (imię po-popularne wśród Piastowiczów), Jego synem z kolei Świętobor, a wnukiem Świętopełk. Śmierć Mieszka I - zgodnie z polskim prawem zwyczajowym — stała się powodem podziału państwa na kilka dzielnic, pozostających pod panowaniem synów zmarłego. Przypuszczalnie jednq z tych dzielnic było Pomorze Zachodnie - dzielnica Świętopełka. Jednak wybitna indywidualność Bolesława Chrobrego zmieniła ten stan rzeczy. Król ten zapanował nad całą Polską. Kroniki jednak milczą, czy dzielił się władzą w pomorskiej dzielnicy ze swym przyrodnim bratem. Zbyt skąpe wzmianki w źródłach pisanych i płynność stosunków politycznych na Pomorzu Zachodnim w X i na początku XI w. sprawiają, iż historycy mają wątpliwości dotyczące powyższej hipotezy. Bezspornym natomiast założycielem dynastii książąt pomorskich jest znany już dobrze z kronik, rywal i wasal - w walkach o Pomorze — Bolesława Krzywoustego, Wacław I, syn Świętopełka, książę Kamienia Pomorskiego. Książę ten ok. 1122 r. uznał zwierzchnictwo księcia Bolesława Krzywoustego. W 1127 r. zawarł z nim układ ustalający trybut 300 grzywien srebra i obietnicę pomocy zbrojnej na rzecz Polski w razie wojny. Warcisław I, panując w zachodniej części Pomorza, podbił plemiona słowiańskie Wieietów ii Obodrytów. Rozszerzył swe władztwo po rzekę Łabę, podporządkował sobie miasta przy ujściu Odry: Szczecin, Wolin, Dymin nad Pianą. Zorganizował państwo zachodniopomorskie na wzór Polski. Wprowadził na przykład podział kraju na okręgi kasztelańskie. Chrystianizował kraj (sam został ochrzczony w Niemczech, gdzie przebywał jako zakładnik). Poparł misję Ottona z Bambergu, współdziałał z Bolesławem Krzywoustym przy zakładaniu biskupstwa w Wolinie. Rezydował stale w Kamieniu Pomorskim. Warcisław I zginął z rąk zbuntowanych Lutyków pod Stołpnlem nad Pianą w 1195 r. Jak mówi na wpół legendarny przekaz z tamtych czasów Warcisław I, jak niemal wszyscy późniejsi książęta pomorscy, lubił polować. Pewnego razu, polując w lasach nad rzeką Pianą, w okolicach osady Słup, zmęczony trudami łowów zasnął w cieniu dębów. Spiskowcy postanowili wykorzystać ten moment. Jeden z jego zaufanych ludzi, nowo ochrzczony możnowladca Wielecki, który w głębi serca nadal poganinem pozostał, wykorzystał oddalenie się władcy od reszty drużyny i zadał śpiącemu śmiertelną ranę. Książę, obudzony nagle zdradzieckim ciosem, zdołał pochwycić skrytobójcę swymi potężnymi dłońmi i nadludzką silą rozerwał mu szczęki, tak że ten skonał obok swej ofiary. Na pomiątkę tej tragicznej śmierci już w roku 1153 wybudowano na cześć Warcisława I mały kościółek, a potem powstał tam klasztor. W jego podziemiach spoczęły zwłoki Warcisława I, założyciela dynastii. A w miejscowości Griitkow (dziś NRD) znajduje się kamień, który — jak głosi legenda — położono na pamiątkę śmierci Warcisława. Warcisław pozostawił dwu nieletnich synów, Bogusława I (1130-1187) i Kazimierza (zm. 1180). Do ich pełnoletności władzę nad Pomorzem sprawował brat Warcisława I, Racibor (zm. 1156) żonaty z księżną Przybysfawą - córką Bolesława Krzywoustego. Niektórzy historycy przypuszczają, że ks. Racibor był założycielem rodu panującego w sąsiedniej dzielnicy sławeńsko-slupskiej. Książę Racibor był znakomitym żeglarzem. W 1135 r. dokonał najazdu na zamożne miasto Konungahela, położone w Norwegii, na południowy wschód od Oslo. Według relacji kronikarzy flota jego miała obejmować 650 korabi, z których każdy mieścił po 44 wojów i 2 konie. Po dojściu do pełnoletności synowie Warcisława dokonali ok. 1160 r. podziału księstwa. Starszy Bogusław I otrzymał część południową z ośrodkiem w Szczecinie, młodszy Kazimierz I — większość ziem Wieleckich na zachód od Odry, a także Kamień, Wolin, Stargard i Nowogard. Kasztelania kołobrzeska stanowiła kondominium obu braci. Obaj władcy pozostawali ze sobą w ścisłym kontakcie. Bogusław sprawował pewien rodzaj zwierzchnictwa nad młodszym bratem. Bogusław — książę Kamienia i Kazimierz I — pan na Dyminie (między Odrą i Łabą) przez cały okres swego panowania musieli odpierać ataki na swe posiadłości. Z południa atakował w 1147 r. Albrecht zwany Niedźwiedziem, władca Marchii Północnej. Od morza — Duńczycy. Dziesięć lat później wrogie zamiary przejawiła koalicja księcia saskiego, Henryka Lwa, z królem Danii, Waldemarem Wielkim... Duńczycy skierowali swe uderzenie na posiadłości Bogustawa i Sasi wdarli się w dzielnice Kazimierza I. Poprzednio już w 1164 r. Dymin, stolica Kazimierza I, został zdobyty i spalony. Książęta pomorscy usilnie szukali pomocy w Polsce. W latach 1174-1181 zawarte zostały małżeństwa Bogusława I i jego syna Racibora z dwoma córkami Mieszka Starego, Anastazją i Salomeą, a obaj ci książęta byli obecni na wiecu państwowym w Gnieźnie. Polska rozbita na dzielnice testamentem Bolesława Krzywoustego, targana zamieszkami wewnętrznymi na pomoc tę nie mogta się zdobyć. Najwięcej zrozumienia i chęci okazywał książę dzielnicy wielkopolskiej, Mieszko Stary. Ale i on musiał uchodzić z kraju w 1179 r. w wyniku buntu juniorów. Kazimierz I Dymiński zginął w 1180 r. podczas walk przeciw Marchii Północnej, zwanej też Brandenburską. Bogusław I, obejmując władzę nad całym krajem, znalazł się w bardzo trudnym położeniu. Bytność jego wysłannika, biskupa Pomorza Zachodniego, Konrada na wiecu w Łęczycy (1180 r.) upewniła go ostatecznie, że nie może liczyć na pomoc wojskową ze strony księcia princepsa Piastów. Toteż Bogusław, który dotąd konsekwentnie przestrzegał dogodnego dla siebie stosunku zależności od Polski, zdecydował się pod przymusem na złożenie w 1181 r. hołdu cesarzowi Fryderykowi Barbarossie... Bogusław I umarł w 1187 r. Pozostawi! czterem synom trudne dziedzictwo... Jego potomkowie panowali na Pomorzu ze zmiennym szczęściem do 1637 r. Ostatnim przedstawicielem tej licznej dynastii byt Bogusław XIV. Moryń - fasada późnoromańskim) bazyliki z granitu (fundacja ks. Barnima I)