Łeba nad morzem oraz inne miejscowości

Natura Bałtyku

28 maja 2012r.

W kierunku pionowym zmiany termiczne pozostają w ścisłym związku z dwuwarstwowością zasolenia, a tym samym z gęstością wody. Warstwa górna zawiera wody wysłodzone, o mniejszej gęstości, warstwa dolna — wody o większym zasoleniu i większej gęstości. Najniższe temperatury, odpowiadające zimowym powierzchniowym, występują nie przy dnie, lecz w dolnej części warstwy górnej, na głębokości około 60 m, dokąd dociera pionowa cyrkulacja w związku z jesienno-zimowym ochładzaniem się wód powierzchniowych. Przydenne wody, zasilane nurtem wód słonych napływających z cieśnin zazwyczaj późną jesienią lub zimą, mają temperatury wyższe, zbliżone do minimalnych (4—5°) Morza Północnego. Wody przydenne są więc cieplejsze od wód nad nimi. I to jest hydrograficzna "specyfika" Bałtyku. Z warunkami termicznymi wiążą się zjawiska zamarzania i zlodzenia. Pod tym względem też występują znaczne lokalne różnice termiczne. Zatoka Botnicka zamarza prawie całkowicie na okres 5—6 miesięcy zimowych, a północne przybrzeżne wody basenu środkowego na okres 3—4 miesięcy. U naszych brzegów zima trwa 1—2 miesięcy, kiedy to zamarzają płytsze wody. Poszczególne lata są jednak różne, zależnie od nasilenia oceanicznych czy kontynentalnych wpływów danego roku. Szczególnie surowe były zimy w latach: 1928/29, 1947/48, 1962/63. Na Bałtyku, podobnie jak na innych morzach północnych, lód występuje pod różnymi postaciami: jako śryż, lód plackowy, pokrywa lodowa, kra, tłok lodowy itp. Są to zazwyczaj różne stadia procesu zamarzania oraz stanu zlodzenia wód, które u naszych brzegów występują w różnych wariantach, najczęściej w drugiej połowie zimy oraz na przedwiośniu. Warunki świetlne Bałtyku są niekorzystne. Jego północne położenie, a tym samym kąt padania promieni słonecznych stwarza duże różnice długości dnia. Mały kąt wzniesienia słońca nad horyzontem w szerokościach wyższych powoduje także duże straty promieniowania wskutek odbicia promieni od powierzchni morza. Strata zwiększa się przy wzburzonym morzu, osiągając w krańcowych wartościach ponad 40%. Liczba godzi'n słonecznych nad Bałtykiem wynosi wczesną wiosną średnio 1,5 godziny na dobę, latem, w czerwcu, przekraczać może 8, w jesieni 3—5, w zimie 1-—3 godzin. Średnia roczna równa się 6,3 godziny na dobę. Ilości energii słonecznej pochodzącej wprost od słońca, pochłanianej przez wody Bałtyku na jednostkę powierzchni, wynoszą od 40 do 86 cal/cm2 na godzinę. Bałtyk, jako płytkie morze śródlądowe o dużym dopływie wód rzecznych, odznacza się obfitą zawiesiną mineralną, zwłaszcza w pobliżu ujść rzecznych. Pomiary za pomocą tarczy Secchiego, najprostszego przyrządu do badania przezroczystości wody, wskazują, że znaczne różnice zależą nie tyle od szerokości geograficznej, ile raczej od odległości od ujść rzecznych. Ponadto duży wpływ ma pora roku, co wiąże się z okresowością napływów wód rzecznych. Minimalną przezroczystość stwierdzono w kwietniu, maksymalną w listopadzie. Oto kilka danych, dotyczących głębokości, na której znika tarcza Secchiego z pola widzenia obserwatora: w Zatoce Gdańskiej przy Helu na głębokości 9 m, zaś od strony otwartego Bałtyku na głębokości 12 m, w Głębi Gdańskiej graniczne głębokości przezroczystości sięgają 6—15 m, w Rynnie Słupskiej 9— —15 m, w okolicy Bornholmu 19 m. Ilość światła na głębokości, na której znika z pola widzenia biała tarcza Secchiego, jak wykazały pomiary Atkinsa, wynosi przeciętnie 16% tej ilości, jaka dociera od słońca do powierzchni morza.